Κεφαλονιά

Κεφαλονιά

Γεωγραφία
Αρχιπέλαγος: Ιόνιο Πέλαγος
Σύμπλεγμα: Επτάνησα
Έκταση: 781 τ.χλμ
Υψηλότερη Κορυφή: Μέγας Σωρός (1628 μ)

Περιφέρεια: Ιονίων Νήσων

Νομός: Κεφαλληνίας
Πρωτεύουσα: Αργοστόλι
Δημογραφικά Χαρακτηριστικά
Πληθυσμός: 34.488 (απογραφής 2001)
Πυκνότητα: 40κάτοικοι/τ.χλμ

Η Κεφαλονιά (Κεφαλληνία) είναι το μεγαλύτερο και το πιο ορεινό νησί των Επτανήσων. Βρίσκεται απέναντι από την είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου, βόρεια της Ζακύνθου, νότια της Λευκάδας και δυτικά της Ιθάκης.
Το νησί έχει έκταση περίπου 781 τ.χλμ. και σε αυτό κατοικούν περίπου 34.488 κάτοικοι4. Μεγάλο μέρος της έκτασης του καταλαμβάνει η οροσειρά Αίνος με σημαντικότερες κορυφές τις Μέγας Σωρός (1.628μ.), Αγία Δυνατή (1.131μ.), Ευμορφία (1.043μ.) και Κόκκινη Ράχη (1.078μ.) Οι σημαντικότερες πεδιάδες είναι αυτές της Κραναίας, της χερσονήσου Παλικής, του Αρακλείου και της Σάμης.
Οι ακτές της Κεφαλονιάς σχηματίζουν πολλούς κόλπους και ακρωτήρια. Σπουδαιότεροι κόλποι είναι της Σάμης, του Μύρτου, του Λουρδά, του Αθέρα, του Φισκάρδου, του Γαϊδάρου, του Λιβαδιού, του Αργοστολίου γνωστός και ως Κουτάβου. Κυριότερα ακρωτήρια είναι (αρχίζοντας από το νότο και προχωρώντας με ανατολική κατεύθυνση) η Μούντα, η Κάπρος, το Σαρακήνικο, ο Μύτικας, το Κεντρί, το βορεινό Δαφνούδι, στα βορειοδυτικά ο Αθέρας, στα δυτικά τα Ορθολίθια, η Σκίζα και ο Γερόγομπος και νοτιότερα το Ακρωτήρι και η Αγία Πελαγία, ο Λιάκας, ο Καστανάς κ.ά. Οι ακτές είναι γενικά βραχώδεις και απότομες προς το Ιόνιο, ενώ έχουν ηπιότερους σχηματισμούς προς την ανατολική πλευρά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπήλαια του νησιού, όπως τα βαραθρώδη Μελισσάνη, Αγκαλάκι, Αγίων Θεόδωρων, Ζερβάτη, η Σπηλιά Δρογκαράτη, το σπήλαιο Σάκκου κ.ά. Η παραλία Μύρτος στην βορειοδυτική πλευρά του νησιού έχει ψηφιστεί 11 φορές ως η καλύτερη ελληνική θάλασσα σύμφωνα με την ετήσια ψηφοφορία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Επανειλημμένα έχει χαρακτηριστεί ως η ωραιότερη παραλία της Μεσογείου και έχει περιληφθεί στον κατάλογο των ωραιότερων παραλιών του πλανήτη[εκκρεμεί παραπομπή]. Στη δυτική πλευρά του νησιού και συγκεκριμένα στην Παλική μπορεί κανείς να επισκεφτεί τις παραλίες των Πετανών και της Πλατιάς Άμμου.
Αρκετές σεισμικές δονήσεις πλήττουν την περιοχή κάθε χρόνο. Το 1953 ένας τρομερός σεισμός σχεδόν κατέστρεψε το νησί, αφήνοντας "όρθιο" μόνο το βορειότερο μέρος της νήσου, την χερσόνησο της Ερίσσου όπου και ο παραδοσιακός οικισμός του Φισκάρδου.
Ένα μεγάλο μέρος από τα επώνυμα των κατοίκων της Κεφαλλονιάς έχει την κατάληξη "-ατος". Ανάλογα η κατάληξη -άτα βρίσκεται σε πάρα πολλά τοπωνύμια, όπως χωρία και συνοικίες χωρίων, όπως τα Λουρδάτα, Φαβάτα, Δελαπορτάτα, Παπαρηγάτα κ.λ.π. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται για πρώτη φορά από τον 13ο αιώνα και μετά. Πριν από αυτή την εποχή και οι τοπωνυμικές μαρτυρίες είναι απειροελάχιστες, π.χ. το τοπωνύμιο Αίνος που μαρτυρείται ήδη στον Ησίοδο. Παρ΄όλα αυτά δεν λείπουν και τοπωνύμια που πρέπει να προέρχονται από τους αρχαίους χρόνους όπως το Αράκλι (Ηράκλειο), η Μελισσάνη, η Παλική (από την αρχαία πόλη Πάλη), η Κρανιά (από την αρχαία Κράνη), η Φάλαρη ή έχουν άρωμα προϊστορίας όπως τα Μηνιές, Φανιές, Κεραμειές, Λειβαθώ, Λακήθρα κ.α.
Ένας μεγάλος αριθμός τουριστών επισκέπτεται το νησί κάθε χρόνο. Οι επισκέπτες αυξήθηκαν από τη στιγμή που το βιβλίο "Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι" έγινε ταινία (2001), η οποία γυρίστηκε στο νησί.
Στο νησί υπάρχουν δύο μεγάλα μοναστήρια. Το ένα είναι το μοναστήρι του Αγ. Ανδρέα Μηλιαπιδιάς, το οποίο βρίσκεται στο σημερινό δήμο Λειβαθούς και το άλλο βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στην κοινότητα Ομαλών και είναι αφιερωμένο στον προστάτη της νήσου Αγ. Γεράσιμο. Αμφότερα είναι γυναικεία. Στο τελευταίο εκτυλίχθηκε και το γνωστό κωμικό περιστατικό της Μ. Πέμπτης, όπου ο "Κεφαλονίτικος" μεθυσμένος παπάς, διαβάζοντας με σοφία, έβγαλε τα Ευαγγέλια 13.
Ιδιαίτερο θρησκευτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμφάνιση φιδιών κατά το δεκαπενταύγουστο στα χωρία Αργίνια και Μαρκόπουλο του δήμου Ελειού - Πρόννων. Τα φιδάκια σύμφωνα με την παράδοση εμφανίζονται μόνο αυτές τις ημέρες με τη χάρη της Παναγίας. Τα δύο χωρία μαζεύουν τα άκακα αυτά φίδια και τα προσφέρουν για αφή στους πιστούς, στις εκκλησίες τους που είναι αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τα τελευταία χρόνια όμως που το επίπεδο των πιστών ανέβηκε, άρχισε να αποκαλύπτεται η απάτη, ενώ πολλοί διαμαρτύρονται για το φολκλορικό χαρακτήρα που παίρνει η γιορτή.
Από το νησί και συγκεκριμένα από το χωριό της Κοντογεννάδας (Κοντογεννάδα) στην Παλική, κατάγεται και ο γνωστός, από τις ανασκαφές στη Σαντορίνη, αρχαιολόγος Σπυρίδων Μαρινάτος. Έτερος παλαιότερος αρχαιολόγος καταγόμενος από την Κεφαλονία ήταν και ο Παναγής Καββαδίας, ανασκαφέας της Αρχ. Επιδαύρου.

Σύντομη ιστορία
Η Κεφαλλονιά κατοικείται διαρκώς από την παλαιολιθική εποχή. Οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι ήταν Λέλεγες,[3] οι οποίοι κατοίκησαν το νησί προφανώς την εποχή του 15ου αι. π.Χ.,[3] φέρνοντας μαζί τους τη λατρεία του Ποσειδώνα.[3] Την εποχή του χαλκού, ένας άλλος αρχαίος Ελληνικός λαός, οι Ταφίοι ή Τηλεβόες είχαν εγκατασταθεί στην γύρω θάλασσα, και κατοικούσαν στο νησί, ή διατηρούσαν εμπορική βάση στο νησί και συναλλάσσονταν στενά με τους κατοίκους του νησιού.[3] Το νησί πήρε το όνομά του από τον μυθικό Κέφαλο, ο οποίος έφτασε στο νησί ως πρόσφυγας από την Αθήνα ή από το ελληνικό φύλο των Κεφαλλήνων ή Κεφαλλάνων. Στα Ομηρικά κείμενα δεν εμφανίζεται το όνομα της νήσου ως έχει, αλλά με άλλες ονομασίες όπως Δουλίχιον, Σάμος ή Σάμη. Σε αυτή τη μορφή διατηρείται ως το όνομα μίας εκ των πόλεων της νήσου από την αρχαιότητα έως σήμερα. Παρ' όλα αυτά ο Όμηρος αναφέρει σαφέστατα ότι ο λαός στον οποίο ηγείται, είναι οι Κεφαλλήνες[4].
Κατά την αρχαιότητα άκμασαν τέσσερις πόλεις, οι οποίες ήταν ανεξάρτητα κράτη. Η Κράνη, οι Προννοί, η Σάμη και η Πάλη. Το νησί κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και κατά το μεσαίωνα αποτέλεσε τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Υπήρξε μάλιστα και έδρα του Θέματος της Κεφαλληνίας, που περιλάμβανε και τα γειτονικά νησιά του Ιονίου.
Κατακτήθηκε από τους Νορμανδούς, τους Ενετούς και για λίγα χρόνια από τους Οθωμανούς. Επανήλθε στην κυριαρχία της Βενετίας μέχρι το 1797, οπότε την κατέλαβαν οι Γάλλοι. Κατά τη σύντομη γαλλική κατοχή, ο λαός του νησιού εξεγέρθηκε, επηρεασμένος από τη Γαλλική Επανάσταση και ανέτρεψε το φεουδαρχικό καθεστώς, το οποίο αποκαταστάθηκε με το Ιωνικό Κράτος, το οποίο ήταν υπό την επιρροή διαφόρων δυνάμεων, εκ των οποίων η βρετανική επιρροή έφερε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις. Οι Βρετανοί επένδυσαν στην υποδομή του νησιού, το οδικό δίκτυο, γέφυρες και λιμάνια, ενώ έκαναν και δραστικές περικοπές στην δημοκρατία που είχαν εφαρμόσει οι Γάλλοι με το σύνταγμα τον Επτανήσων και την κατάργηση του Libro de Oro. Το 1864 ενώθηκαν τα Επτάνησα με το φτωχότερο Βασίλειο της Ελλάδος, το οποίο προκάλεσε μια πτώχευση και τον νησιών. Άρχισε μετανάστευση, ιδιαίτερα προς τις ΗΠΑ και Αυστραλία.
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου το νησί κατέλαβαν, για μικρό χρονικό διάστημα, οι γαλλικές ναυτικές δυνάμεις.
Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καταλήφθηκε αρχικά από τους Ιταλούς, που απέβλεπαν στην ενσωμάτωση της Επτανήσου στην Ιταλία καθιερώνοντας νομισματική και οικονομική ένωση. Με την ιταλική συνθηκολόγηση, το 1943, οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κεφαλονιά και μετά από μεγάλη μάχη με τους 12.000 Ιταλούς στρατιώτες της Μεραρχίας Acqui (Divisione Acqui) που επιθυμούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, εκτέλεσαν τους περισσότερους απ' αυτούς. Στην Κεφαλονιά αναπτύχθηκε ισχυρό κίνημα Αντίστασης από το ΕΑΜ, ενώ κατά την περίοδο του Εμφυλίου δόθηκαν πολλές μάχες μεταξύ του κυβερνητικού στρατού και των ανταρτών, που δρούσαν στο νησί μέχρι τα τέλη του 1949.
Η Κεφαλονιά πλήγηκε από τους μεγάλους σεισμούς του 1953, όταν ισοπεδώθηκαν όλα σχεδόν τα οικήματα του νησιού. Η μετανάστευση αυξήθηκε, ενώ αρκετοί κάτοικοι από φτωχότερα μέρη της Ελλάδος εγκαταστάθηκαν στο νησί. Σχετικά αργά αναπτύχθηκε ο τουρισμός του νησιού καθώς οι Κεφαλονίτες συνήθως είχαν έσοδα από τη ναυτιλία.

Πηγές πλούτου
Οι υψηλές κορυφογραμμές που διατρέχουν το νησί σε συνεχείς εκτάσεις, αποτελούν το ιδανικό έδαφος για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Τα τελευταία χρόνια η Κεφαλονιά έχει γνωρίσει μεγάλο ενδιαφέρον από επενδυτές για τη δημιουργία αιολικών πάρκων. Αυτή τη στιγμή ήδη λειτουργεί το αιολικό πάρκο στη θέση «Μανολάτη-Ξερολίμπα» του Δήμου Αργοστολίου, το Αιολικό Πάρκο "Ημεροβίγλι" και το Αιολικό Πάρκο "Αγία Δυνατή" τα οποία τροφοδοτούν το εθνικό δίκτυο ηλεκτροδότησης με 71 MW ηλεκτρικής ισχύος (η Κεφαλονιά ανήκει στα διασυνδεδεμένα νησιά του εθνικού δικτύου). Πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία και το αιολικό πάρκο στη θέση Ευμορφία, ενώ 2 ακόμη αιολικά πάρκα είναι σε διαδικασία κατασκευής ή αδειοδότησης.

Κωμοπόλεις και οικισμοί της Κεφαλληνίας
Αργοστόλι : 9.122 κατ.
Ληξούρι  : 3.741 κατ.
Σάμη  : 1.079 κατ.
Πόρος : 940 κατ.
Βαλσαμάτα  : 917 κατ.
Διλινάτα  : 713 κατ.
Σβορωνάτα  : 664 κατ.
Βλαχάτα  : 582 κατ.
Σκάλα  : 523 κατ.
Περατάτα  : 514 κατ.
Αθέρας  : 217
Φισκάρδο  : 206 κατ.
Άσσος  : 65 κατ.

Προσωπικότητες
Μικέλης Άβλιχος ποιητής
Γιώργος Αλεξάτος ιστορικός
Νίκος Αλιβιζάτος πανεπιστημιακός
Αντώνης Αμπατιέλος πολιτικός
Μαρίνος Αντύπας πολιτικός
Γεράσιμος Αρσένης πολιτικός
Κωνσταντίνος Γεράκης πρωθυπουργός του Σιάμ
Κίτυ Αρσένη ηθοποιός
Παναγής Βαλλιάνος εθνικός ευεργέτης
Βικέντιος Δαμωδός φιλόσοφος
Νίκος Δημητράτος πολιτικός
Παναγής Δημητράτος πολιτικός
Αντίοχος Ευαγγελάτος μουσικός
Κώστας Ευαγγελάτος καλλιτέχνης
Ηλίας Ζερβός πολιτικός
Νίκος Καββαδίας ποιητής
Χρύσανθος Κεφαλάς, κληρικός και διδάσκαλος
Περικλής Κοροβέσης συγγραφέας
Κουνάδης Αργύρης μουσικός
Κουνάδης Παναγιώτης συγγραφέας
Ανδρέας Λασκαράτος ποιητής
Διονύσιος Λαυράγκας μουσικός
Γεράσιμος Λιβαδάς πολιτικός
Σπύρος Λιναρδάτος πολιτικός, συγγραφέας
Δημήτρης Λουκάτος συγγραφέας
Σπύρος Μαρινάτος αρχαιολόγος
Γεράσιμος Μαρκοράς ποιητής
Aνδρέας Μεταξάς πολιτικός
Ιωάννης Μεταξάς στρατιωτικός, πολιτικός
Γεώργιος Μηνιάτης ζωγράφος
Ηλίας Μηνιάτης επίσκοπος, συγγραφέας
Ανδρέας Μιχαλιτσιάνος αστρονόμος
Ιωσήφ Μομφεράτος πολιτικός
Παναγιώτης Πανάς πολιτικός
Αλέκα Παπαρήγα πολιτικός
Νικόλαος Πλάτων αρχαιολόγος
Βαγγέλης Σακκάτος συγγραφέας
Αλόη Σιδέρη ποιήτρια
Γεράσιμος Σκλάβος γλύπτης
Γεράσιμος Αρσένης πολιτικός
Αντώνης Τρίτσης πολιτικός
Τυπάλδος Ιούλιος ποιητής
Μαρία Φαραντούρη τραγουδίστρια
Ρόκκος Χοϊδάς πολιτικός
Ιωάννης Φωκάς θαλασσοπόρος
Νίκος Φωκάς ποιητής
Παναγής Χαροκόπος εθνικός ευεργέτης
Σαράντης Αλιβιζάτος στιχουργός

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΒΟΩΝ
Σύμφωνα με τις  δοκιμαστικές αρχαιολογικές ανασκςφές του 1899 αλλα και τις συστηματικές του 1908 η Κεφαλλονια κατοικείται από το 3.000 πΧ  και σύμφωνα με νεώτερα ευρήματα από το 4.500 πΧ  Απόδειξη είναι τα νεκροταφεία που βρέθηκαν στην θέση Αλαφώνα και Ριζά, στην θέση Καγκελισες (ανάμεσα  στα χωρια Κοκκολάτα και Μενεμάτα) και στο χωριο Μαζαρακάτα.Μετά το  1500 πΧ. η ζωή στο νησί συνεχίζεται αλλά με επιδράσεις του Μυκηναικού πολιτισμού φερμένου στο νησί από αποίκους η από λαό συγγενικό των Μυκηνων.Η ζωή στην Κεφαλλονιά υπήρξε συνεχής ,όπως επιβεβαιώνεται από τις ανασκαφές του 1912-1914 στην περιοχη Παλαιόκαστρο  όπου ευρέθηκε η αρχαί Κράνη , οπου η ζωή συνεχίστηκε έως τα τελευταία χρόνια της Ρωμαιοκρατίας.

Το παραμύθι μας λέει ότι η Κεφαλλονιά είχε τέσσαρες μεγάλες πόλεις:

1. Η  Σάμη όπου ήταν κτισμένη στά  βορεια της σημερινης πόλης. Στην δικαιοδοσία της όπως φαίνεται ανήκε η χερσόνησος της Ερίσσου ή Ερυσσού και το λιμάνι ης Πανόρμου,το σημερινό Πόρτο-Φισκάρδο. Στα χρόνια της κμής της την προστάτευε ισχυρό τείχος 3400 μ οπου σώζονται λείψανά του και έξω απ' αυτό επισημάνθηκαν ίχνη ρωμαικών κτισμάτων. Η περιοχή προστατευόταν κι από διάφορους προμαχώνες, που κύκλωναν τον χώρο όπου σήμερα βρίσκονται τα χωρια Τζανετάτα, Καταποδάτα, Αλευράτα, Ζερβάτ και Μουζακάτα.
Η Σάμη ειχε δικά της νομίσματακατά το σύστημα των ανεξαρτήτων πόλεων,με παραστάσεις του Κεφάλου, της Αθηνάς, της Πρόκριδας και του κυνηγετικου σκύλου Λαίλαψ, κριαριού κ.α.Από εκεί βεβαιώνεται ότι οι κάτοικοι λάτρευαν την Αθηνά τον Απόλλωνα κι ως πολιούχο τους είχαν τον οικιστή του νησιού Κεφαλον.Η Σάμη υπάρχει και πριν και μετά τον Τρωικό πόλεμομια και ο Ομηρος την μνημονεύει και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια, ως Σάμον στην πρώτη και ως Σάμη στην δεύτερη.Κατα τους παραμυθάδες η Σάμη κτίστηκε απ' τον Αγκαίον γιο του Λυκούργου βασιλια της Αρκαδίας. Από εδώ ο οικιστής αποίκησε το νησί του Αιγαίου πελάγους Μελάμφιλον και προς τιμήν της Σάμης ονομάστηκε Σάμος. Στα χρόνια του Τρωικού πολέμου κατοικείται από Κεφαλλήνες και βασιλέας της είναι ο Αγαπήνωρ, γιος του Αγκαίου.
2.Οι Πρόννοι κατά τον Σράβωνα βρίσκονταν στα βα του νησιού.Κατά υτον Πολύβιο ήταν δυσπολιόρκητη, μέρος των δυτικων οχυρώσεων σώζεται μεχρι σήμερα.Στα νομισματά τους υπήρχε παράσταση του Κεφάλου της Πρτόκριδας και του Δία  και στο όπισθεν μέρος ,ρόπαλο,στάχυ ή στρόβιλος.Από τα νομίσματα βεβαιώνεται η λατρεία του Αίνειου ή Αινήσιου Δία ,ο Κέφαλος,η Πρόκρις,κι ο Ηράκλής Στην ίδια περιοχή ανήκουν τα ερήπειτου Παλαιόκαστρου ή κάστρου της Ωριάς και του κάστρου του Σολδάτου.Οι οχυρώσεις στα χωρια Τσακαρισιάνο  δείχνουν ότι οι σχέσεις των δύο περιοχών δεν ήταν αγαθές.με όλο πού αυτοί ανήκαν στην ίδια φυλή........

3. Η Πάλη όπως αναφέρειο Πολύβιος ήταν κτισμένη επάνω σε φυσικά οχυρωμένο λόφο.,όχι μακρυά από το Ληξούρι,ετσι πού τα μέρη της "τά μέν θαλάττη,τα δέ κρημνοίς περιεχόμενα βραχύν  δέ τινά τύπον επίπεδον αυτής υπάρχοντα"Εκτός όμως από την φυσικήν οχύρωσιν υπήρχε και τείχος που σημάδια του διατηρόνταν ώς το 100 π.Χ.
Η Πάλη ηταν κατα τον Στράβωνα μια από τις άλλωτε τέσσαρες πόλεις της τετραπόλεως Κεφαλληνίας,ανεξάρτητη.Στα νομίσματά της εικονίζεται κριάρι η κεφάλι κριαριού ή προτομή της Πρόκριδος ή κεφαλή της Γοργώς ή ο Κέφαλοςγυμνόςσε βράχο καθισμένοςκαι στην άλλη πλευρά,δελφίνι ή στάχυ ή Πήγασοςή γράμμα ΄Κόππα.Το δελφίνι πιθανον να σημαίνειεξάρτηση της πόλης από την Κόρινθο,η πιθανον απόικία της Κορίνθου.Ηπάλη λαβαίνει μέρος στην μάχη των Πλατταιών ,οπως βεβαιώνει ο Ηρόδοτος.Ακόμη η σχεση με την Κόρινθο ενισχύεται από το γεγονός ότι λίγο πριν αρχίσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ενισχύει τους Κορινθίους στην διαμάχη τους με τους Κερκυραίους  στην ναυμαχία στα Συβοτ ΤΟ 432Πχ.Ακόμη στα χρόνια του Φλάβιου Καίσαρα η Πάλη εξακολουθει να υπάρχει έχοντας μάλιστα δική της Βουλή και Δήμο.
4.Η Κράνη.κατα τον Σρταβωνα βρισκόταν στα νοτιοανατολικά του νησιούστην περιοχή της Λιβαθώς.περιοχης  από τις ωραιότερες και ευφορώτερες του νησιού,κατάφυτη από αμπέλια.εληές κι οπωροφόρα δέντρα με αναμεσά τους εικοσιεπτά χωριά.Τα τείχη της ,τα καλύτερα δείγματα αρχαίας Ελληνικής οχυρωματικής τέχνης ,σώζονται ακόμα.Το όνομά της λέγεται ΄'οτι το πήρε ή από τον Κράνιο ή από το δέντρο Κράνεια απ' όπου έφτιαχναν τα τόξα τους οι Κράνιοι.Τα νομίσματά της που κυκλοφορούν από τον Ε΄Πχ. αιώνα  είναι δείγμα ακμής και υπολογίσομης δύναμης , έφεραν παραστάσεις κριαριού ή κεφαλής κριαριού,προτομή της Πρόκριδος, κεφάλι της Γοργώς, τον Κεφαλο που σκοπεύει γονατοστός,κεφάλι Αθηνάς ή Κράνος.Οι Παλείς λάτρευαν την Αρτεμιδα, την Αθηνά,τον Κέφαλο, και την Πρόκριδα.Η Πάλη έμεινε ανεξάρτητη μέχρι το 370 π.Χ. όπως μαρτυρούν τα νομίσματά της......